موقعیت صنایع دستی در کشور های مختلف جهان
حضور صنایع دستی در جهان بیشتر در ممالکی به چشم می خورد که سابقه ی تاریخی و پشتوانه ی تجربی زیادی در صنایع دستی دارند و فرهنگ آن ها بسیار ریشه دار و طولانی است. توسعه ی صنایع دستی در کشور های در حال توسعه علاوه بر اعتلای فرهنگی، باعث رشد اقتصادی و ایجاد کسب و کار و تامین درآمد برای افراد آن جامعه می شود.
مقدمه ای درباره حضور دوباره صنایع دستی در جهان
وقوع انقلاب صنعتی در قرن هجدهم در اروپا باعث رشد و پیشرفت روزافزون و انفجاری صنایع دستی جهان در آن کشور ها شد و باعث شد این کشور ها از لحاظ اقتصادی و صنعتی بر سایر ممالک چیرگی پیدا کنند و انبوه کالاها را به کشور های دیگر جهان صادر کنند.
این مسئله منجر به این شد که کشورهای جهان سوم که سال ها با فروش صنایع دستی به رشد خوبی در فروش صنایع دستی دست پیدا کرده بودند، به مصرف کنندگان کالاهای ماشینی وارداتی کشورهای اروپایی تبدیل شدند.
بعد از جنگ جهانی دوم بسیاری از کشورهای دربند استعمار، استقلال یافتند و صنایع دستی در جهان بار دیگر احیا شد. این کشور های آزاد شده که زمانی مهد تولید و صادرات صنایع دستی بودند ، برای جبران خسارات و خنثی کردن ضرر هایی که این مدت از استعمار به آنها وارد شده بود، احیای صنایع دستی را در راس کار خود قرار دادند و مستقیما به آن پرداختند. هند ، پاکستان ، اندونزی ، ایران ، مراکش ، سریلانکا ، چین ، یونان و مکزیک از جمله آن کشور ها بودند.
حمایت و توسعه در کشور های جهان سوم را از چند منظر اساسی می توان پیگیری کرد:
- ایجاد اشتغال و درآمد برای جمعیت کثیری از مردمان شهر و روستا و عشایر.
- کاهش مهاجرت به شهرها و استفاده ی حداکثری از منابع روستایی .
- تامین درآمد برای روستاییان منجر به رشد و توسعه ی کشاورزی و دامداری شد.
- کمک به تامین بخشی از درآمد ارزی از طریق صادرات به کشور های جهان اول.
- حفظ فرهنگ و میراث ملی کشورها.
روش رفع موانع صنایع دستی جهان در کشورهای جهان
در کشورهای جهان سوم دولت از دو طریق برای برداشتن موانع سد راه در بخش صنایع دستی اقدام می کند:
1. ایجاد سازمان های مسئول در نظام تشکیلاتی دولت برای حمایت از صنایع دستی در جهان
این سازمان ها وظیفه دارند مواد اولیه را تامین و تولید نمایند و ابزار کار صنعتگران و تولیدکنندگان را ایجاد نمایند و با ایجاد نمایشگاه ها و فروشگاه ها و فعالیت در زمینه ی بازاریابی زمینه ی صادرات صنایع دستی را ایجاد نمایند.
2. ایجاد تسهیلات قانونی و نظارت و کنترل صنایع دستی در جهان
این کار با هدف ایجاد و ارتقا یک سیستم هدفمند، میان تعاونی های تولیدی و بازرگانی انجام می گردد .
طبق آنچه توضیح داده ایم، اقدامات دیگری نیز می تواند باعث رشد صنایع دستی در جهان گردند. از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
3.حمایت صنایع بزرگ از صنایع دستی
با انجام این کار کارخانه های تولید کننده مواد اولیه ملزم می باشند درصدی از تولیدات خود را با قیمت مناسب در اختیار صنعتگران دستی قرار دهند که هم اکنون دولت اندونزی دراین کار سرآمد است.
4.ایجاد تسهیلات اعتباری برای متقاضیان صنایع دستی( تعاونی های صنایع دستی و صنعتگران منفرد):
این روشی است که امروزه در هند و پاکستان و ایران در حال اجرا است و برای صنعتگران بسیار سودمند است.
5.تقدیر از صنعتگران منفرد شهری و روستایی:
با انجام این کار از سمت هیئت از صاحب نظران، از آثار صنعتگران تقدیر می شود و بعضا امکاناتی در اختیار آنها قرار می گیرد. مثلا در کشور هایی نظیر هند و اندونزی و بنگلادش و مالزی، صنعتگران به مسابقاتی دعوت می شوند و جوایزی دریافت می کنند.
دیدگاه کشورهای توسعه یافته نسبت به صنایع دستی در جهان
علاقه ی جمعی در کشور های صنعتی و پیشرفته نسبت به آثار هنری و فرآورده های دستی در حال افزایش است. نکته ی حائز اهمیت این است که کشور های صنعتی و پیشرفته صادر کننده ی کالاهای نوین و جدید صنعتی و از طرفی متقاضی و خریدار صنایع دستی جهان سوم هستند و از طرف دیگر کشورهای درحال توسعه متقاضیان و خریداران کالاهای صنعتی از کشورهای پیشرفته هستند.
دیگر دیدگاه ها
در عوض صنایع دستی خود را به آن ها عرضه می کنند. با فهم این مطلب در خواهیم یافت که ویژگی های صنایع دستی جهان در کشور های پیشرفته این چنین است:
۱) صنعتگران این عرصه غالبا هنرمندانی هستند که دوره های هنری طی کرده اند و یا دارای تحصیلات هنری هستند.این هنرمندان در آتلیه های هنری خود مشغول به فعالیت اند و نمایشگاه و فروشگاه های مختلف را در همین آتلیه ها برپا می کنند. نقش آتلیه ها در صنایع دستی جهان مهم است.
شما میتوانید برای خرید به سایت نگارکالا مراجعه کنید.
۲) درون مایه ی طرح ها و نقش و نگار های صنایع دستی جهان در کشور های توسعه یافته بیشتر نقش و نگارهای مدرن و صنعتی است.
۳) صنایع و تولیدات در کشور های توسعه یافته فقط در حد رفع نیاز است و هنرمندان تنها به مقداری کالا تولید می کنند که در مراکز توریستی به فروش می رسد، اما برای کشور های در حال توسعه این مقدار بسیار زیاد است به حدی که سهم بسزایی از آن به فروش می رسد.
۴) سهم عمده ای از صنایع دستی جهان به وسیله ی ماشین آلات انجام می گیرد و نقش دست تا حدی در آن کمتر است. این کشورها تولیدات صنایع دستی خود را به صورت جزیی و در کنار صنایع بزرگ انجام می دهند.
نساجی
امروزه از میان ۲۳۰ کشور جهان که حدودا ۹۰ کشور آن در زمینه ی صنایع دستی فعالیت می کنند، عضو شورای صنایع دستی جهان هستند، که می توان انواع مختلفی از صنایع دستی را جمع آوری کرد.
اگر به طرح های منسوجات بافته از کشورهای مختلف جهان با دقت بنگرید، متوجه می شوید که فرهنگ و آداب و رسوم آن ملت در طرح هایشان بازتاب پیدا کرده است. طبیعت و موقعیت جغرافیایی نیز می تواند بخشی از طرح های صنایع نساجی باشد. مثلا لباس کیمونو در کشور ژاپن یا دامن های مردانه ی اسکاتلندی نمودهای بارزی از هنر و فرهنگ مردم آن سرزمین هستند که رنگ و لعاب خود را حفظ کرده اند و زیبایی خاصی را به نمایش می گذارند.
نساجی در کشورهای مختلف
در ادامه ی این مقاله به طور تخصصی وارد حوزه ی نساجی در کشورهای مختلف جهان می شویم و طرح های منسوجات بافته را در این کشورها بررسی می کنیم.
گلدوزی شیشه
این نوع گلدوزی از قرن 17 میلادی رواج یافته است. در این طرح از منسوجات تکه های آینه در لابه لای نقش و نگارهای پارچه قرار می گیرد. به همراه استفاده از رنگ های شاد، زیبایی بی نظیری به آن می بخشدوبه عنوان یکی از صنایع دستی جهان معرفی شده. برخی بر این باورند که نام گلدوزی شیشه Shisha نامی فارسی است اما مهد تبلور این هنر در هندوستان و نیز افغانستان و چین است. پارچه های با شیشه کاری نه تنها در البسه بلکه در دکوراسیون منزل و در رومیزی ها و دیوارآویزها نیز کاربرد دارد.
چاپ کلاقه ای:
این هنر خاص مردم اندونزی است و در سال ۲۰۰۹ در فهرست جهانی یونسکو به عنوان نماد فرهنگی اندونزی به ثبت رسید. طرح های کلاقه ای هم بوسیله ی دست و هم بوسیله ی چاپ روی البسه و پارچه ها قرار می گیرد که جلوه خاصی به آن ها می بخشد. چاپ کلاقه ای بوسیله ی رنگرزی و واکس ایجاد می شود. این هنر در بخش هایی از کشور ایران نیز وجود دارد اما این مردم اندونزی بودند که بطور سنتی این هنر را اجرا می کردند.
تارتان:
تارتان ها در اصل پارچه هایی با نقش های ساده افقی و عمودی هستند که قدمت طولانی در صنایع دستی در جهان دارند و به قرون وسطی بر می گردند. این پارچه ها که بنام پارچه های اسکاتلندی نیز شناخته می شوند، یادگار قبایل سنتی اقوامی هستند که در اسکاتلند می زیسته اند. تارتان ها عموما دارای رنگ های قرمز،آبی،سبز و سفید هستند.
طرح های کوبایی :
طرح های کوبایی ویژه و جذاب هستند و در مراسماتی نظیر عروسی و تدفین مردگان استفاده می شوند. در قدیم از رنگ های طبیعی برای رنگ دادن به این پارچه ها استفاده می گردید که رنگ و رویی خاص را می داد. از مهم ترین نقش های کوبایی می توان به رافیا اشاره کرد که با استفاده از نخلی به همین نام به دست می آید. سوغاتی خوبی برای گردشگران کشور کوبا است.
طرح های آفریقایی:
طرح های سنتی آفریقایی که به نام آنکارا نیز شناخته می شوند در قدیم به وسیله ی استفاده از موم طبیعی طرح زنی می شدند که البته این کار دیگر رواج ندارد. صنعت پارچه بافی از اوایل سال ۱۹۶۰ در این کشور رواج پیدا کرد. هنوز هم پارچه هایی با نقوش قدیمی برای ایشان کالایی لوکس است.
گلدوزی مکزیکی:
این نوع گلدوزی به دقت و ظرافت خاصی نیاز دارد و عناصر گل و حیوانات به وفور در آن وجود دارد. این طرح ها عمدتا برای پوشاک مورد استفاده قرار می گیرند .
ابریشم یوزن ژاپنی:
این ابریشم های زیبا و چشم نواز از صنایع دستی در جهان که قدمتی بالغ بر چهار الی پنج قرن دارند. کیمونوهایی که با این پارچه های ابریشمی تولید می شوند در ژاپن بسیار پر طرفدارند و زنان ژاپنی آن ها را در مراسمات خاص می پوشند و جالب اینکه رنگ پارچه ی مشکی برای کیمونو مخصوص خانم های متاهل است .
سوزنی:
پارچه های سوزنی یا سوزن دوزی را در کشورهای آسیای میانه نظیر قرقیزستان و ایران و ازبکستان می بافتند. طرح های سوزن دوزی عمدتا سبز قرمز و آبی است و با نقش هایی نظیر گل و پرنده آراسته است. پارچه هایی که سوزن دوزی هستند، در تمام این کشور ها در جزییات متفاوت و در کلیات یکسان اند.
گلدوزی ماراش
گلدوزی ماراش یا مرعشی مخصوص کشور ارمنستان است ولی جزء پرطرفدارترین صنایع دستی جهان است. این پارچه های زیبا با مروارید، سنگ و زیورآلات کوچک آراسته هستند و طرح های آن غالبا پرندگان و گیاهان و نماد های مذهبی ارامنه است.
هدف ما از این مقاله آشنایی شما با صنایع دستی جهان بود برای کسب اطلاعات روزمره، ارتباط با ما، انتقادات و پیشنهادات و برای کسب اطلاعات در رابطه با ارگ جهان نما با ما همراه باشید.