گردشگری یا صنعت توریسم به مسافرت یا جابه جایی یا خارج شدن آدم ها از محل زندگی به نقطه ای دیگر برای تفریح، یا سیاحت گفته می شود.
از طرفی به هر نوع مسافرت نیز تعبیر می شود و اشخاصی که گردشگری می کنند گردشگر، سیاحت گر، توریست یا سیاح گفته می شود.
واژه گردشگری از زمانی که انسان توانایی مالی و طول عمر بیشتری بدست آورد و اقدام به سفر کرد به وجود آمد.
از نظر روانشاسی باعث افزایش میل زندگی، شادی و بسیاری نتایج مثبت برای آدم ها محسوب میشود و هرساله تعداد بیشماری از افراد به نقاط مختلف دنیا سفر کره و بخش های دیدنی این کره خاکی را سیاحت می کنند.
تعریف صنعت توریسم از نظر سازمان جهانی گردشگری
سازمان جهانی گردشگری در سال ۱۹۹۵ یک تعریف نهایی برای گردشگری ارائه کرد که عبارت است از:
«مجموعه فعالیت های فرد یا افرادی که به مکانی غیر از مکان عادی زندگی خود مسافرت و حداقل یک شب و حداکثر یک سال در آنجا اقامت میکنند و هدف از مسافرت آنان نیز گذراندن اوقات فراغت است؛ البته اهدافی نظیر اشتغال و کسب درآمد شامل آن نمیشود».
و بر اساس این تعریف از صنعت توریسم، کسانی که شامل این تعریف میشوند گردشگر نامیده می شوند.
در این مقاله سعی داریم به توضیح درمورد گردشگری چیست بپردازیم.
صنعت گردشگری یا صنعت توریسم
از زمان پیدایش صنعت توریسم، زمانی که گردشگران به کشوری وارد میشوند به صورت بدیهی می بایست هزینههایی را در آن کشور بپردازند.
مانند: هزینه محل اقامت مانند: هتل، مهمانخانه T هزینه خوراک، هزینه تفریحات، هزینه حمل و نقل، هزینه گشتها، تورها، و همچنین پولی که بابت خرید سوغاتی و کالای بومی کشور میزبان میپردازند و هزینه ورود به موزه یا مکان دیدنی این هزینهها از طریق ارزی که وارد کشور میزبان میکنند باعث رونق اقتصادی کشور میزبان میشوند به گردشگران صادرات نامرئی هم میگویند و این باعث پیدایش صنعتی به نام صنعت گردشگری یا صنعت توریسم گردید.
هر روز با تبلیغات گسترده، شرکتهای گردشگری برای بازدید از جاذبههای گردشگری کشور یا شهرهای مختلف مواجه میشوید.
اما کمتر پیش آمده دقیقاً نوع جاذبه گردشگری که قرار است از آن بازدید کنید، مشخص شود؛ با ارگ اصفهان همراه باشید.
انواع تعریف جاذبه های گردشگری
ارائه تعریف دقیق از جاذبه صنعت توریسم یا دیدنیها کمی دشوار است؛ اما غالباً جاذبه گردشگری به دو صورت کلی میتواند تعریف و مشخص شود:
- ویژگی فیزیکی یا فرهنگی یک مکان خاص که باعث شود گردشگران یا مسافران آن را یکبار یا هرچند بار بسته به تعریفی که از نوع سفر دارند؛ به عنوان قسمتی از مقصد سفر خودشان به حساب آورند.
این ویژگی ممکن است مربوط به طبیعت همانند آب و هوا، پوشش گیاهی و منظره یا مربوط به فرهنگ منطقه همانند تئاتر و موزه باشد. - ویژگی مثبت یا مطلوب یک منطقه که باعث به وجود آمدن بازار گردشگری یا جذب گردشگر میشود نیز میتواند تعریف دیگری از جاذبه گردشگری باشد.
این ویژگی مثبت میتواند آب و هوا، مناظر دیدنی، مراسم خاص یا فرهنگ منطقه باشد. - جاذبههای ساخته دست انسان یا فیزیکی میتواند همانند پل بندر سیدنی یا رویدادی همانند المپیک باشد.
جاذبههای طبیعی بدون دخالت بشر به صورت مناظر دیدنی در طبیعت به وجود میآیند. - تعریف دومی که از جاذبه داده شد، میتواند عاملی باشد که گردشگر به مقصد مورد نظر سفر کند؛ اما اصلیترین دلیل یک سفر نمیتواند باشد.
همانطور که جاذبه داریم، جاذبههای منفی یا ویژگیهای توریست گریزی هم وجود دارد که باعث میشود، گردشگران از حضور در منطقهای بنا به دلایلی همانند مشکلات فرهنگی یا خطرات ممکن، همانند آلودگی آب و هوا، امتناع کنند.
انواع جاذبه های گردشگری
به طور کلی دو نوع جاذبه وجود دارد:
- جاذبههای ساختگی
- جاذبههای طبیعی
به همین منظور و برای ارائه تعریفی دقیقتر هر یک از انواع جاذبههای گردشگری، به صورت کلی ویژگیهایی که هر یک از انواع جاذبههای گردشگری باید داشته باشند را در ادامه توضیح خواهیم داد تا شما با خیالی آسوده به دیدن یک جاذبه ساختگی با طبیعی بروید.
جاذبه های گردشگری ساختگی

معیارهای اساسی که یک جاذبه گردشگری ساختگی دارد عبارت است از:
- گردشگری به عنوان یکی منبع درآمد محسوب شود.
جاذبه گردشگری ساختگی منبع درآمد محسوب میشود.
- در کنار به وجود آوردن تجربه گردشگری، فعالیت تجاری نیز همزمان صورت گیرد.
- تمام مجوزهای دولتی را داشته و قوانین دولت در آن منطقه حاکم باشد. علاوه بر این امکانات لازم برای گردشگری از جمله، امکانات بهداشتی، پارکینگ و سایر خدمات از سوی نهادهای دولتی در نظر گرفته شده باشد.
- در لیست جاذبههای ، سازمان گردشگری و گردشگری منطقه مربوط باشد.
- دارای بروشور توضیحات در مورد منطقه و جاذبههای موجود در آن باشد.
- در روزهای آخر هفته و مخصوصاً روزهای تعطیل همیشه باز و آماده پذیرش مسافر باشد.
- به صورت مشخص برنامه کاری کل هفته آن معلوم باشد: این اطلاعرسانی میتواند در داخل بروشور، رسانههای اجتماعی ذکر شود یا به صورت اعلان در ورودی قرار بگیرد.
- ساعات کاری و بازدید عموم باید بین ۱۰ صبح تا ۴ بعدازظهر باشد.
معیارهای دیگری هم میتواند بر اساس موقعیت منطقه وجود داشته باشد از جمله:
- هر روز بتوان از جاذبه مذکور دیدن کرد.
- کیفیت آن توسط سازمان گردشگری منطقه، ارزیابی شده باشد.
- محل پارک برای ماشینهای و مدیران داشته باشد.
جاذبه های گردشگری طبیعی

جاذبه طبیعی یک ویژگی جغرافیایی یا دیگر ویژگیهای طبیعی را شامل میشود برای مثال:
- پارکهای ملی
- پارکهای ملی آبی
- آبشارها، دریاچهها و آبگیرها
- سواحل
- غارها و سازههای سنگی طبیعی
- چشماندازهای بکر، مناطق دیدنی طبیعی، جایی که به دست طبیعت به عنوان حیات خلوتی برای انسان ساخته شده باشد.
معیارهای اساسی که یک جاذبه طبیعی باید داشته باشد عبارتاند از:
- توسط فرد یا سازمان دولتی سازماندهی شود.
جاذبه طبیعی باید تحت حمایت فرد یا سازمان دولتی باشد
- توسط سازمان گردشگری منطقه به عنوان یک جاذبه شناخته شده باشد.
- حداقل در ۹ ماه از سال قابل دسترسی باشد.
- به صورت واضح، زمان بازدید و توان گردشگری در منطقه مشخص شده باشد، این کار میتواند به وسیله بروشورهای منطقه یا بهعنوان یک زمان تاریکی معرفی شود.